MBA – Master Of Business Administration
MBA (Master of Business Administration - İşletme Yönetimi Yüksek Lisans Programı) öğrencileri günümüz rekabetçi dünyasında yönetim sorumluluğu üstlenebilecek bireyler haline getirecek şekilde eğitmektir.
İlk olarak ABD' de uygulanmaya başlayan program, daha sonra diğer ülkelerde de, günümüz şartları ve ülkelerin ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanarak popüler hale gelmiştir. Halen ilk çıktığı zamanki gibi 2 yıl olarak devam edilen "Klasik MBA" programlarının yanısıra, yarı zamanlı devam edilebilen part-time programlar, özellikle zamandan tasarruf etmeyi amaçlayan ve 1 sene süren programlar, online eğitim ve belirli bir alanda uzmanlaşmayı sağlayan programlar MBA Programlarının ne kadar ilgi gördüğünün bir kanıtıdır. Yarı zamanlı MBA Programları genelde 2 – 5 yıl arasında değişmektedir ve dersler, öğrencilerin hemen hepsinin iş hayatında oldukları göz önünde tutularak, iş hayatından uzaklaşmamaları için akşam saatlerinde ya da hafta sonlarında yapılmaktadır.
MBA Programlarının büyük bir çoğunluğunun en önemli özelliği eğitim dilinin, resmi dili İngilizce olmayan ülkelerde bile İngilizce dilinde verilmesidir. Teori ile birlikte pratik eğitimin de verildiği en önemli program olan MBA' de esas amaç iş dünyasına uluslararası bir perspektiften bakabilmeyi sağlayarak global iş dünyasına yöneticiler yetiştirmektir. Bu bağlamda iş dünyasının dilinin İngilizce olması programlarının neden bu dilde verildiğini açıklamaktadır. Resmi dili İngilizce olmayan kimi ülkelerde ise programlar o ülkede konuşulan dil + İngilizce olarak tasarlanmıştır. İngilizce konuşulan ülkelerde ise İngilizcenin yanısıra bir başka dili konuşuyor olmak iş dünyasının vazgeçilmezlerinden olduğu için, zorunlu olarak programa kabul şartı olarak bir başka dil aranmakta veya bir başka dil programa kabulü daha avantajlı hale getirmektedir.
Avrupa ülkelerinde yoğunlaştırılmış bir eğitim verilmektedir ve eğitim süresi genelde 1 yıldır. Öğrencilere iş hayatlarından uzun süre ayrılmadan eğitim alma olanağı sunan 1 yıllık programların dezavantajı ise çok yoğun bir program olması ve eğitim ile yaşam giderlerinin kısa sürede harcanmasıdır. Uzun süreli programlarda ise öğrencilerin ödemelerini uzun zamana yaymaları sağlanmaktadır.
MBA programları yönetim sorumluluğu üstlenebilecek bireyler yetiştirmeyi hedeflerken stratejik düşünme, planlama, analitik düşünme gibi konulara odaklanarak iş yaşamında alınacak olan sorumlukların üstesinden gelinmesine yardımcı olacak alanlarda kendine güveni sağlar. Günümüz iş dünyası ile birebir ilintili olduğu için derslerde belirli bir konu üzerinde yapılan çeşitli toplantı, fikir alışverişi, yapılması gerekli olan şeyler ve asla yapılmaması gerekenler gibi konulara değinilirken, geçmişten gelen iş tecrübesinin önemi yadsınamaz. Değişik milletlerin iş hayatına bakışı da yine bu tür yapılan grup çalışmaları ile edinilebilir.
MBA ciddi bir yatırım gerektirmektedir ancak unutulmaması gereken konu MBA mezunlarının diğer okul mezunlarına göre daha yüksek maaşla, daha yüksek mevkide kaliteli işler bulabilmeleridir. MBA programlarının verildiği fakülteler, program gereği, uluslararası atmosfer yaratmaya çalışmaktadırlar ve eğitim alan öğrenciler çeşitli milletlerden kişilerle tanışma ve dostluklarını bir başka boyuta ilerleterek birlikte iş yapma fırsatı da yakalamaktadırlar. İşletme okullarının hemen hepsi mezunlarına yönelik işe yerleştirme servisi sunmaktadırlar. Ayrıca fakültelerin mezunlar derneği öğrencilerin birbirleri ile sürekli irtibat halinde kalmalarını sağlamaktadır.
Onlarca işletme fakültesinde verilen programlar öğrencileri kendilerine çekmek için değişik alternatifler sunmaktadırlar. Elbette sıralamalarda üstlerde bulunan okulların hem kabul koşulları hem de eğitim ücretleri diğer programlara göre daha yüksektir. Bu bağlamda başvuru yapılmadan önce gerekli birikimin olup olmadığı, iş tecrübesi, not ortalaması, sınav skorları, dil yeterliliği, eğitim ve yaşam giderleri için ayrılan bütçe ve programın kişisel ihtiyaç ile beklentilerin ne kadarına cevap verdiği dikkatle incelenmelidir. Elbette iyi bir okuldan alınan MBA eğitimi mezunları bir adım daha öne çıkaracaktır. Öyle ki, artık MBA yapılıp yapılmadığı değil, hangi fakültede yapıldığı önem kazanmaya başlamıştır.
Program İçerikleri
Bir ya da iki sene süren klasik MBA programlarının yanısıra, öğrenciler hedef ve ihtiyaçları doğrultusunda alacakları seçmeli derslerle belirli bir alanda uzmanlaşabilirler. MBA programlarında, program süresi ile doğru orantılı olarak ilk dönem veya ilk yıl öğrencilere belirli konularda temel bilgiler edinebilmeleri için zorunlu dersler verilmektedir. MBA programlarında her çeşit eğitim, yaş ve ulustan kişiler olduğu için, böylesi bir zorunlu eğitim gereklidir. Programın ikinci yarısında ise öğrenciler pratik alana yönelirler ve alacakları seçmeli dersleri kendileri belirlerler. Bu tür programlara örnek MBA, Specialization in Finance (Finans alanında uzmanlaşılan MBA Programı) veya MBA Specialization in Marketing (Pazarlama alanında uzmanlaşılan MBA Programı) verilebilir. Ayrıca muhasebe, insan kaynakları, ekonomi, stratejik yönetim, lojistik, istatistik gibi alanlar da mevcuttur.
Kimi programlar ise belirli bir iş kolunda iş deneyimi olan kişilere yöneliktir. Örneğin sağlık işletmeciliği veya yönetimi, kalite kontrol gibi. . .
MBA programlarını diğer yüksek lisans programlarından bir başka önemli ayrıntı ise diğer yüksek lisans programların aksine, öğrencilerin lisans diplomasına sahip olma gerekliliğinin bulunmamasıdır. Kendi işini kuran ya da yüksek bir mevkide belirli sene (programa göre 5–7 yıl) iş deneyimine sahip olan yöneticiler de lisans diplomaları olmasa dahi MBA yapabilirler. Bu tip programlar Executive MBA olarak geçmektedir.
Bir diğer önemli nokta ise kişilerin mutlaka iş tecrübesine sahip olması gerekliliğidir. Derslerde yapılan konular hakkında konuşabilmek, fikir beyan edebilmek ve daha da önemlisi anlayabilmek için mutlaka iş hayatına atılmış olmaları gerekmektedir. Öyle ki MBA programlarına kabul koşulu olan GMAT sınavından istenen skor bile not ortalaması ve geçmiş iş tecrübesi ile ters orantılıdır. GMAT' ten istenen minimum skor 550, iyi bir okula kabul alabilmek için gereken ortalama skorun ise 650 ve üstü olduğu göz önünde tutulursa, iş tecrübesinin önemi daha da ortaya çıkmaktadır.
MBA Programına Kabul Koşulları
- İlk olarak aranan özellik mutlaka yabancı dil yeterliliğidir. Yukarıda da belirtildiği gibi programların kısmen ya da tamamen İngilizce verildiği düşünülürse, adayın mutlaka ileri derecede İngilizce bilgisine sahip olması beklenmektedir. İngilizce seviyesi başvuru yapılacak olan okula resmi olarak bildirilmelidir ve bu uluslar arası geçerliliği olan TOEFL ya da IELTS skorları ile yapılmaktadır.
- GMAT (Graduate Management Admission Test) MBA yapmak isteyen öğrencilerin girdiği testtir. İki bölümden oluşan testte adayların bilgi ve yetenekleri ölçülmektedir. GMAT testi hakkında daha detaylı bilgi www.gmat.org sitesinden edinilebilir. Testten alınması gereken skor minimum 550, iyi bir fakülteye kabul alabilmek için alınması gereken skor ise minimum 650' dir.
- İş tecrübesi
- İyi bir not ortalaması
- Kısa ve uzun vadedeki planların, MBA programına ne gibi katkıda bulunulabileceğinin ve programın kendine ne gibi artılar kazandıracağının anlatıldığı Niyet Mektubu
- Bazı fakülteler başvuru formlarında çeşitli uzunlukta makaleler (Essay soruları) isteyebilirler
- Özgeçmiş
- Yine bazı fakülteler öğrencilerden ek sınav ve / veya mülakat (telefon ya da yüz yüze) isteyebilirler
- Referans mektupları (Akademik ve / veya iş deneyimi ile ilgili)
Zamanlama başvuru esnasında en az doğru başvuru paketinin hazırlanması kadar önemlidir. Gerekli testlere hazırlanılma sürecinden test skorlarının alınmasına ve fakültelere gönderimine; referans mektuplarının istenmesinden makalelerin ve niyet mektubunun yazılımına kadar birçok detay sanıldığından daha uzun zaman alabilir. Bu nedenle mümkün olduğunca erken harekete geçilmesi önerilmektedir. Başvuru esnasında fakültelerin son başvuru tarihleri özellikle göz önünde bulundurulmalıdır.
MBA Programlarına Başvuru Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Okul seçimi, doğru program seçimi kadar önem taşımaktadır. Bu yüzden adayın önceliklerini belirlemek için aşağıdaki sorulara vereceği cevaplar ön plandadır.
- Programın akreditasyonu var mı? (Hem uluslararası akreditasyon hem YÖK akreditasyonu)
- Eğitim süresi nedir?
- Eğitim dili nedir?
- Kabul koşulları nedir?
- Kabul koşullarının ne kadarını karşılayabiliyorum?
- Eğitim ücreti nedir?
- Program kalitesi ve uzmanlık alanları nedir?
- İşe yerleştirme servisi ya da mezunlar derneği var mı?
- Fakülte ve programın sıralamalardaki (ranking) yeri nedir?
- Seçmeli dersler nelerdir?
- Yaşam giderleri nedir?
- Kayıt şartları nedir?
- Kampus üniversitesi mi?
- Okulda egemen olan kültür, yaş ortalaması nedir? Programdaki ortalama iş tecrübesi kaç yıldır?
|